Flicker op verlichting in het onderwijs

17 januari 2025 in
Flicker op verlichting in het onderwijs
watts ON, Lard Vanobbergen

In een eerder artikel legden we uit wat flicker op verlichting nu eigenlijk precies is.

Ook voor studenten en leerkrachten is het van groot belang om flicker op verlichting in klassen of op hun studieplek te vermijden en hier voldoende aandacht voor te hebben.

Flicker kan een directe impact hebben op concentratie, leervermogen en algeheel welzijn.


Maar waarom is het relevant?


Vooreerst is er sprake van vermindering van concentratie en prestaties door flicker op verlichting.

Door flicker op verlichting is er sprake van visuele afleiding. Flicker, zelf wanneer het niet zichtbaar is, kan storend zijn en kan ongemerkt de focus verminderen. Dit kan leiden tot lagere productiviteit en bijgevolg tot meer tijd die nodig is om een taak af te werken.

Flicker zorgt ook voor een bijkomende cognitieve belasting. Flikkerend licht laat het brein harder werken om deze bijkomende visuele input te verwerken, wat vermoeidheid en verminderde leerprestaties veroorzaakt.

Daarnaast zorgt flicker voor oogvermoeidheid en heeft een echte fysieke impact.

Studenten besteden immers veel tijd aan lezen, schrijven en werken op schermen. Flicker kan leiden tot vermoeide ogen, droge ogen en hoofdpijn en dit zeker tijdens lange studeer- of schermsessies zoals bijvoorbeeld tijdens blokperiodes.

Het kan echter ook leiden tot slaapstoornissen. Slechte verlichting met flicker kan het circadiaanse ritme verstoren waardoor studenten minder goed gaan slapen en minder alert zijn tijdens hun studiewerk overdag.

Voor wat algemene gezondheid en welzijn betreft kan flicker subtiele maar ook duidelijke hoofdpijn veroorzaken, wat vooral nadelig is opnieuw tijdens een blokperiode. Slecht functionerende verlichting draagt op die manier tot stress en prikkelbaarheid en echte impact op het leerproces.

Voor studenten en leerkrachten waar ook details en kleuren van belang zijn, kan flicker het ook moeilijker maken om deze details duidelijk te kunnen zien. Dit kan van belang zijn bij het maken van aantekeningen, schetsen of bij het lezen van grafieken en diagrammen. Contrasten en vormen  kunnen door flicker minder scherp lijken, wat vooral lastig is bij taken die precisie vereisen.


Hoe flicker te vermijden voor studenten?


  • kies voor een volledige “flicker-vrije” verlichting. Dat is verlichting met een lage flicker index (<0,1) of die voorzien van een “flicker-vrij” label. Vraag bij je leverancier naar de technische data van de voorgestelde verlichting. Als je daar geen gegevens terug vindt over de flicker waardes van een lichtbron, kan je al bijna zeker zijn dat het niet ok is.
  • Gebruik LED’s van een hoge en betrouwbare kwaliteit. Goedkopere LED lampen en armaturen hebben vaak slechtere drivers die flicker kunnen veroorzaken. Investeer dus in lampen van betrouwbare merken en bij leveranciers die transparant zijn met alle technische data. Zoals steeds, “if it’s to good to be true, it’s good to be true.”
  • Combineer flicker-vrije verlichting met een kleurtemperatuur van 4000K tot 5000K, een neutraal tot koel wit licht, wat alertheid en concentratie bevordert. Nog beter zijn toestellen die de lichtkleur op een natuurlijk ritme doorheen de dag aanpassen. Deze toestellen zijn vaak duurder, maar een stuk beter voor de algemene prestaties van een student.
  • Let ook op met dimmers op toestellen als je lampen vervangt. Als een LED lamp niet is afgestemd op een dimmer, kan deze lamp bij lagere helderheid gaan flikkeren.
  • Check ook flicker bij de aankoop van een verlichtingsarmatuur. Dat kan je vaak eenvoudig doen met je smartphone of met de potloodtest. Ik verwijs je graag door naar onze vorige blog met meer uitleg hieromtrent.


Conclusie


Flicker-vrije verlichting is essentieel voor studenten om optimaal te kunnen studeren en leren zonder afleiding, vermoeidheid of stress. Investeren in goede verlichting kan hun concentratie, comfort en prestaties aanzienlijk verbeteren.